Standardy opieki okołoporodowej

Od 2011 roku w Polsce obowiązują standardy opieki okołoporodowej, które jasno określiły prawa kobiet rodzących. Warto poznać je jeszcze na kilka tygodni przed porodem, by przygotować się do rozwiązania zgodnie z tymi regulacjami.

Standard opieki okołoporodowej

Wprowadzeniu standardu przyświecała potrzeba poprawy opieki okołoporodowej m.in. poprzez ograniczenie negatywnych zjawisk, takich jak rutyna w opiece nad kobietami, brak poszanowania godności i intymności rodzących, brak możliwości decydowania o sobie, przestarzałe metody prowadzenia porodu.

Standard kładzie nacisk na ograniczenie nadmiernej medykalizacji porodu fizjologicznego, przestrzeganie praw pacjenta i zwiększanie satysfakcji pacjentek z opieki. Uwzględnione są w nim zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i medycyny poparte dowodami naukowymi.

Warto pamiętać, że standard dotyczy tylko ciąży, porodu i połogu fizjologicznego. Tak więc nie określa procedur niezbędnych w przypadku porodu z komplikacjami, gdy w jego trakcie pojawia się konieczność medycznej interwencji w jego naturalny przebieg.

Poniżej prezentujemy najważniejsze regulacje.

Ciąża

W standardzie określony jest zakres świadczeń profilaktycznych, badań diagnostycznych i konsultacji medycznych w ciąży oraz okres, w jakim powinny być wykonywane. Ciążę możesz prowadzić zarówno u lekarza-ginekologa, jak i położnej. Jeśli wybierzesz położną, ma ona obowiązek skierować cię trzykrotnie w ciągu trwania ciąży na konsultację do lekarza. Położna powinna także oferować spotkania przygotowujące do porodu, prowadzone w formie grupowej lub indywidualnej.

Twoje prawa jako pacjentki

Oprócz wyboru osoby sprawującej opiekę nad Tobą w czasie ciąży, porodu i połogu możesz również wybrać, czy chcesz rodzić w szpitalu, czy w domu. Masz również prawo współdecydować o przebiegu porodu i oczekiwać, aby Twoje potrzeby były respektowane. Personel zobowiązany jest do poszanowania Twojej intymności i godności. Masz również prawo do pełnej informacji na temat stanu zdrowia Twojego i dziecka.

Może Ci towarzyszyć bliska osoba

Twoim kolejnym prawem jest prawo do „dodatkowej opieki pielęgnacyjnej”. Oznacza to, że w czasie porodu może Ci towarzyszyć bliska osoba – mąż, partner lub inna wskazana przez Ciebie osoba, np. mama lub przyjaciółka, i wspierać Cię w trudnych momentach porodu. Szpital nie może domagać się opłat za pobyt bliskiej osoby przekraczających rzeczywiste koszty realizacji tego prawa (np.: opłata za strój do porodu czy zjedzony posiłek). Standard zobowiązuje personel medyczny do współpracy z bliską osobą.

Plan porodu

W trakcie ciąży możesz ustalić z osobą sprawującą opiekę (położną lub lekarzem) plan opieki prenatalnej, w tym również plan porodu. Określicie wspólnie konieczne świadczenia w ciąży i okres ich wykonania, a także działania i procedury w trakcie porodu. Oczywiście, plan opieki prenatalnej może być modyfikowany w czasie trwania ciąży w zależności od Twojej sytuacji zdrowotnej.

Indywidualne podejście

Każda interwencja w przebieg porodu będzie musiała być uzasadniona indywidualną sytuacją Twoją i Twojego dziecka, a także względami medycznymi. Przyspieszanie porodu, nacinanie krocza, badania wewnętrzne częstsze niż co 2 godziny, stałe monitorowanie płodu za pomocą KTG mogą mieć miejsce tylko w uzasadnionych medycznie przypadkach.

Możesz rodzić aktywnie

Standard zaleca, abyś swobodnie poruszała się w czasie całego porodu, stosowała niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego takie, jak pobyt w wannie z ciepłą wodą, masaż. Możesz też korzystać z pomocnych sprzętów – piłki, drabinek. W trakcie porodu możesz również pić, jeśli będziesz miała taką potrzebę. W czasie parcia personel ma pomóc Ci w przyjęciu jak najdogodniejszej pozycji do parcia, ze szczególnym uwzględnieniem pozycji wertykalnych (pionowych).

Pierwszy kontakt z dzieckiem

Personel powinien umożliwić Ci pierwszy kontakt z dzieckiem tuż po porodzie „skóra do skóry” (nagie dziecko położone jest na Twoim nagim brzuchu). Wasz kontakt powinien trwać co najmniej 2 godziny. Może być przerwany tylko w sytuacji, gdy Tobie lub dziecku potrzebna jest pomoc medyczna. W trakcie trwania pierwszego kontaktu personel ma pomóc Ci w prawidłowym przystawieniu dziecka do piersi. Wstępne badanie dziecka (wg skali Apgar) może odbywać się, kiedy maluch leży na brzuchu mamy, i jest wykonywane przez osobę, która do tej pory opiekowała się Tobą przy porodzie. Bardziej szczegółowe badanie dziecka powinno być wykonane w ciągu 12 godzin od porodu przez lekarza neonatologa lub pediatrę.

Pomoc w karmieniu w pierwszych dniach po porodzie

Standard zobowiązuje personel do dostarczenia Ci wyczerpujących informacji na temat karmienia piersią i przeprowadzenia instruktażu w zakresie prawidłowego przystawienia do piersi (częstotliwość przystawiania, długość karmienia itp.). Standard zobowiązuje też personel medyczny do niepodawania wody, wody z glukozą czy sztucznego mleka dziecku, które jest karmione piersią.

Opieka w połogu

W ciągu kilku dni od powrotu do domu możesz spodziewać się wizyty położnej środowiskowej-rodzinnej (pamiętaj, aby w czasie ciąży wypełnić w przychodni deklarację, że chcesz korzystać z jej opieki). W trakcie wizyty położna oceni stan zdrowia Twój i Twojego dziecka, udzieli rad i wskazówek na temat pielęgnacji oraz karmienia piersią. Położna powinna odwiedzić Cię co najmniej 4 razy.