Nauka samodzielności przez zabawę

Prezentujemy pomysły na skuteczne i przyjemne dla dzieci wdrażanie do samodzielnego wykonywania codziennych czynności. Więcej o wychowaniu przez zabawę czytaj w artykule Czas na samodzielność.

Zegar aktywności

Potrzebne materiały: koło wycięte z kartonu, obrazki codziennych czynności np. spania, mycia zębów, mycia rąk, ubierania się, korzystania z toalety, jedzenia posiłków, zabawy, spaceru itp., wskazówka wycięta z kartonu, korek, pinezka.

Wykonanie: na kole razem z dzieckiem naklejamy w odpowiedniej kolejności obrazki, montujemy wskazówkę za pomocą korka i pinezki tak, by była ruchoma, zegar wieszamy w widocznym dla dziecka miejscu.

Dzięki zegarowi, możemy pokazać dziecku jaka czynność będzie następować i do czego oraz w jaki sposób musimy się przygotować. Zegar aktywności jest jedną z form zabawowych włączania dziecka w czynności domowe i samoobsługowe. Już roczne dziecko możemy przyzwyczajać do perspektywy czasowej i myślenia przyczynowo-skutkowego, ale zegar aktywności posłuży nam o wiele dłużej, bo do końca wieku przedszkolnego.

Inne skuteczne i przyjazne dla dziecka sposoby nauki samodzielności poprzez zabawę to:

udostępnienie przedmiotów codziennego użytku do zabawy – pozwólmy dziecku bawić się np. naczyniami, nocnikiem, ręcznikami najpierw tak jak chce, a później stopniowo pokazujmy ich właściwe przeznaczenie;
ułatwianie organizacji – ucząc dziecko sprzątania zabawek, zadbajmy, by zamiast układać je na półkach, mogło je wrzucać do pudeł lub koszy, będzie to dla niego łatwiejszy i bardziej dostępny sposób porządkowania przedmiotów;
sygnały „start” i „stop” – w nauce sprzątania zabawek sprawdza się tzw. melodia do sprzątania, czyli dowolny utwór melodyczny (najlepiej bez słów), który będzie dziecku sygnalizował początek i zakończenie sprzątania;
wokalizowanie czynności – kolejne czynności staną się dla dziecka bardziej rozpoznawalne, gdy skojarzy je z prostymi dźwiękami lub gestami np. wrzucając zabawki do pudła wołamy „bam, papa” i machamy każdej zabawce na pożegnanie, podczas mycia rączek możemy mówić „szurszur”, po każdym trafionym do buzi kawałku jedzenia wołamy „mniaaam” itp.
przygotowanie do wykonywania czynności – nauka samodzielności będzie łatwiejsza, gdy wcześniej „oswoimy” dziecko z tematem, np. będziemy słuchać piosenek o myciu ząbków, rączek, narysujemy i wykleimy ciastoliną lub masą solną ząbki, ozdobimy naklejkami nocnik, będziemy oglądać książeczki tematycznie związane z daną czynnością itp.